Toshkentdagi Bucheon Universiteti «Elektron biznes» fakulteti talabalari uchun startaplar tanloviga tayyorgarlik ko‘rish maqsadida amaliy yo‘naltirilgan seminar o‘tkazildi, u kelajakdagi IT-tadbirkorlar uchun haqiqiy ilhom manbai bo‘ldi. Bu yerda nazariya emas, balki g‘oyani bozorga va investorlarga qiziqarlilik kasb etuvchi mahsulotga aylantiradigan real qadamlar haqida gap borildi.
Uchrashuvning asosiy spikeri xalqaro IT-kompaniyalarda yetti yillik ish tajribasiga ega muhandis-dasturchi Jahongir Bekchanov bo‘ldi. U MVP (Minimum Viable Product — minimal yashashga qodir mahsulot) yaratishda qanday to‘g‘ri yondashish haqida batafsil tushuntirdi: g‘oyani tekshirishdan tortib, dastlabki metrikalar va investorlarga muloqot qilishgacha.
G‘oya bozor bilan uchrashganda
Jahongir ta’kidlaganidek, startap yo‘li kod yozishdan emas, balki «Bu foydalanuvchiga kerakmi?» degan savoldan boshlanadi. Shu nuqtadan validation — g‘oyaning yashashga qodirligini tekshirish jarayoni boshlanadi. Yosh tadbirkorlar uchun shunchaki yangi narsani o‘ylab topish emas, balki mahsulot hal qila oladigan real muammoni topish muhimdir. MVP — bu taxmin qilish emas, balki g‘oyaning kelajagi borligini sinash usuli.
Texnologiyalar va moslashuvchanlik
Gipoteza tasdiqlangach, jamoa texnologiyalarni tanlashga o‘tadi. Spikerning so‘zlariga ko‘ra, bu yerda ko‘pincha xato qilinadi — darhol «ideal» mahsulot yaratish istagi. Biroq startap olamida g‘olib — murakkabroq qiladigan emas, balki tezroq harakat qiladigan bo‘ladi. Asosiysi — moslashuvchanlik, soddalik va adaptatsiyaga tayyorlik. MVP — foydalanuvchilarning fikri bilan birga o‘sib rivojlanadigan jonli organizmdir.
Xatolar, ular o‘rgatadi
Seminarda boshlang‘ich jamoalarning tipik xatolariga alohida e’tibor qaratildi. Ular orasida — ortiqcha mukammallik, auditoriya ehtiyojlari o‘rniga funksionalga e’tibor, tahlilni e’tiborsiz qoldirish. «MVPning asosiy metrikasi — funksiyalar soni emas, balki insaytlar soni», — deya ta’kidladi Bekchanov. Har bir iteratsiya yangi ma’lumotlar olib kelishi kerak, ular mahsulotni yaxshilash va uni bozor muvaffaqiyatiga yaqinlashtirishga yordam beradi.
G‘oyani investorlarga qanday taqdim etish
Uchrashuvning ikkinchi spikeri Dmitriy Yakubov talabalarga startapni investorlarga samarali taqdim etish bo‘yicha qo‘llanma berdi. U loyiha nafaqat qiziqarli, balki investitsiyaga jozibali ko‘rinishi uchun nima qilish kerakligini tushuntirdi. Taqdimotning taqdim etilishi, struktura, vizual urg‘ular — bularning barchasi jamoa birinchi taassurot qoldiradimi, va shu taassurof investitsiya taqdirini belgilaydimi, shuni hal qiladi.
Nega bu talabalarga kerak
Shunday tadbirlar nafaqat o‘quv uchrashuvlari, balki haqiqiy tadbirkorlikka qadamdir. «Elektron biznes» fakulteti talabalari uchun bu startaper rolini sinab ko‘rish, bozor mexanikasini tushunish va o‘z g‘oyasiga ilk qadamlarni qo‘yish imkoniyatidir. MVP yaratish — bu kreativlik, tahlil va strategiyani birlashtiruvchi ko‘nikma bo‘lib, bilimni natijaga aylantiradi.
Seminar startap haqida shunchaki orzu qilmay, uni haqiqatga aylantirishga tayyor bo‘lganlar uchun muhim start nuqtasi bo‘ldi. Ana shunday birinchi qadamlar orqali bir kun kelib bozorni — va ehtimol, butun dunyoni o‘zgartiradigan kompaniyalar tug‘iladi.